ทศวรรษที่ ๒ นพมหาจักรี ทรงพระปรีชาชาญพูนเพิ่ม (พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๔๘๙)

...ประเทศชาติของเราจะเจริญหรือเสื่อมลงนั้น ย่อมขึ้นอยู่กับการศึกษาของประชาชนแต่ละคนเป็นสำคัญ...

ผลการศึกษาอบรมในวันนี้จะเป็นเครื่องกำหนดอนาคตของชาติในวันข้างหน้า...

พระราชดำรัส วันที่ ๒ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๐๘

พุทธศักราช ๒๔๘๙ ประทับรถยนต์พระที่นั่ง เพื่อเสด็จฯ กลับประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ทรงศึกษาต่อ

แต่เนื่องจากยังมีพระราชกิจด้านการศึกษา จึงต้องเสด็จพระราชดำเนินกลับไปยัง
ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เพื่อทรงศึกษาต่อในเดือนสิงหาคม พ.ศ.๒๔๘๙ ในครั้งนี้
ทรงเปลี่ยนแปลงแขนงวิชาที่กำลังทรงศึกษาเพื่อให้เหมาะสมและเป็นประโยชน์
แก่การปกครองประเทศในอนาคต

"...วันที่ ๑๙ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๘๙ วันนี้ถึงวันที่เราจะต้องจากไปแล้ว ตามถนนผู้คน
ช่างมากมายเสียจริงๆ ที่ถนนราชดำเนินกลางราษฎรเข้ามาใกล้ชิดรถที่เรานั่ง กลัว
เหลือเกินว่าล้อรถของเราจะไปทับแข้งทับขาใครเขาบ้าง รถแล่นฝ่าฝูงชนไปได้
อย่างช้าที่สุด ถึงวัดเบญจมบพิตรรถแล่นได้เร็วขึ้นบ้าง ตามทางที่ผ่านมาได้ยินเสียงใคร
คนหนึ่งร้องขึ้นมาดัง ๆ ว่า '...อย่าละทิ้งประชาชน...' อยากจะร้องบอกเขาลงไปว่า

...ถ้าประชาชนไม่ทิ้งข้าพเจ้าแล้ว ข้าพเจ้าจะละทิ้งอย่างไรได้..."

จากพระราชดำรัสดังกล่าวเป็นดั่งคำสัญญาที่จะเสด็จฯ กลับมา สะท้อนให้เห็นถึง
ความผูกพันที่ทรงมีต่ออาณาประชาราษฎร์ต่อเนื่องมาตั้งแต่แรกเริ่มรัชกาล ซึ่ง
อธิบายได้จากพระราชหัตถเลขาที่ทรงมีถึงพระสหายเก่า
หลังครองสิริราชสมบัติแล้ว ความว่า

"...ข้าพเจ้าได้เรียนรู้ที่จะรักประชาชนของข้าพเจ้า เมื่อได้ติดต่อกับเขาเหล่านั้น
ซึ่งทำให้ข้าพเจ้าสำนึกในความรักอันมีค่ายิ่ง แต่ข้าพเจ้าได้เรียนรู้โดยการ
ทำงานที่นี่ว่า ที่ของข้าพเจ้าในโลกนี้คือ การได้อยู่ท่ามกลางประชาชนของข้าพเจ้า
นั่นคือคนไทยทั้งปวง..."

พุทธศักราช ๒๔๗๗
พุทธศักราช ๒๔๘๕
พุทธศักราช ๒๔๘๘ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พุทธศักราช ๒๔๘๐ "รถลากไม้" ทรงประดิษฐ์ด้วยพระองค์เอง ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พุทธศักราช ๒๔๘๑ พระอนุชากำลังเรียนกับ ครูแอร์ช (Hersch) ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พุทธศักราช ๒๔๘๑ ลายพระหัตถ์เมื่อ ๑๑ พรรษา (จากสมุดเยี่ยม กรมศิลปากร)
พุทธศักราช ๒๔๘๑ เสด็จฯ กลับโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ โดยเรือหลวงแม่กลอง ที่ท่าราชวรดิษฐ์ กรุงเทพฯ
พุทธศักราช ๒๔๘๒ ประทับอยู่ ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๒
พุทธศักราช ๒๔๘๔ ยามภาวะสงครามน้ำมันขาดแคลน ทรงจักรยานไปโรงเรียน
พุทธศักราช ๒๔๘๓ หน้าร้อนที่โลซานน์ ตีกรรเชียงในทะเลสาบที่ภูเขา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พุทธศักราช ๒๔๘๕ สามพระองค์ กับลูกแมว สัตว์เลี้ยงที่ทรงโปรด
พุทธศักราช ๒๔๘๖ ยามว่างทรงศึกษาศิลปะ งานช่าง จากครูชาวฝรั่งเศส
พุทธศักราช ๒๔๘๗ สองพระองค์ก่อนเสด็จนิวัตรพระนครครั้งที่ ๒ เมืองโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พุทธศักราช ๒๔๘๘ เสด็จนิวัตประเทศไทยครั้งที่ ๒ ดอนเมือง กรุงเทพฯ
พุทธศักราช ๒๔๘๙ ๓ มิถุนายน เสด็จฯ ไปสำเพ็ง เยี่ยมราษฎร
พุทธศักราช ๒๔๘๙ พระราชนิพนธ์เพลงแรก คือ เพลงแสงเทียน
"ช่างภาพที่ติดตามทุกหนทุกแห่ง และที่ฝึกอาชีพการเป็นกษัตริย์ ไปโดยไม่รู้ตัว"
ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ เดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ เมื่อครั้งยังทรงดำรงพระยศ เป็นสมเด็จพระอนุชาธิราช โดยเสด็จพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ไปเยี่ยมราษฎร
จนกระทั่งวันที่ ๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๙ พระบาทสมเด็จ พระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล เสด็จสวรรคตอย่างกะทันหัน คณะรัฐบาลกราบบังคมทูลเชิญ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งขณะนั้นมีพระชนมพรรษา เพียง ๑๙ พรรษา เสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติ ทรงเป็น พระมหากษัตริย์ลำดับที่ ๙ แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์